Το Εμπόριο είναι ένα από τα πιο γραφικά χωριά της Δυτικής Μακεδονίας. Διοικητικά ανήκει στον Δήμο Εορδαίας και εκκλησιαστικά στην Ιερά Μητρόπολη Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας. Σε απόσταση μόλις 15 λεπτών από την πόλη της Πτολεμαΐδας μπορεί κάποιος να επισκεφτεί την πανέμορφη αυτή Τοπική Κοινότητα του Δήμου Εορδαίας, μέσα σε ένα καταπράσινο και ειδυλλιακό τοπίο.
Σημείο αναφοράς του οικισμού, είναι το μεγάλο προσκύνημα του Αγίου Μηνά. Σε ένα σύνολο κτηριακού συγκροτήματος, που αποτελείται από τον Ιερό Ναό Αγίου Μηνά, τον Ιερό Ναό Αγίας Σοφίας και τον Πύργο του Αγίου Μηνά γνωστό ως πύργο του Γαλατά, πλήθος κόσμου προσέρχεται για να ξεναγηθεί στα ιερά αυτά σεβάσματα της πίστης μας. Η Εκκλησία του Αγίου Μηνά, που είναι τρίκλιτη Βασιλική, ιστορείται από το 1921 ενώ μετά από πολλά χρόνια, το 2001, εκδόθηκε άδεια επισκευής της από τον Τομέα Αποκατάστασης Σεισμοπλήκτων κτηρίων.
Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά αυτού του Ναού είναι ότι οι πολυέλαιοι του είναι Αγιορείτικου ρυθμού. Στον Ναό φυλάσσονται εικόνες από την Παλαιά Επισκοπή, από την Κωνσταντινούπολη και την Αργυρούπολη του Πόντου, που μεταφέρθηκαν με πόνο, δάκρυ και αίμα από τις προσφυγικές οικογένειες που υπερθεμάτισαν στο χωριό. Φυλάσσεται επίσης απότμημα λειψάνου του Αγίου Μηνά.
Το Εμπόριο, υπήρξε έδρα της Ιεράς Μητροπόλεως Μογλενών. Κατά τις εργασίες εσωτερικής και εξωτερικής θεμελίωσης του Ναού, αποκαλύφθηκε τετράγωνος επισκοπικός τάφος επισκόπων Μογλενών.
Ο Πύργος του Αγίου Μηνά
Μπροστά από τον Ναό του Αγίου Μηνά, δεσπόζει ο επιβλητικός Πύργος του Γαλατά. Ο Πύργος, ο οποίος χτίστηκε με αφορμή την επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου στο χωριό στις 17 Σεπτεμβρίου 2005, διαθέτει στη βάση του Παρεκκλήσιο που τιμάται στην Αγία Θεοδοσία και εορτάζει στις 29 Μαΐου, ημέρα μνήμης της άλωσης της Κωνσταντινούπολης, ενώ συνολικά έχει 7 παρεκκλήσια που συνδέονται μεταξύ τους με υπόγειες διαβατικές στοές, που ανοίχτηκαν με τα χέρια σε 8.5 μέτρα βάθος.
Οι δύο τελευταίοι όροφοι του, λειτουργούν σαν κέντρο νεότητας, ενώ στους τρεις πρώτους ορόφους διαθέτει κειμηλιαρχείο που φιλοξενεί κειμήλια, είδη λαϊκής και εκκλησιαστικής τέχνης, από την Κωνσταντινούπολη, τον Πόντο, την Μικρά Ασία και από την εκκλησία του Εμπορίου, που υπήρξε πρόγονος της Ιεράς Μητροπόλεως Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας, με την ονομασία “Ιερά Μητρόπολις Μογλενών”. Επίσης σε έναν ευρύ χώρο διαθέτει εργαστήριο ψηφιδωτών.
Ο Πύργος χτίστηκε για να συγκεντρώσει την πολιτιστική, θρησκευτική και πολιτισμική κληρονομιά του τόπου, καθώς πολλοί εμποριώτες ήταν μετανάστες στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί είχαν ιδρύσει μια αδελφότητα που ακούει στο όνομα “Φιλεκπαιδευτική Αδελφότης Εμπορίου εν Κωνσταντινουπόλει”. Πολλοί εμποριώτες έμεναν γύρω από τη συνοικία του Γαλατά (Galata Kulesi = που σημαίνει Πύργος του Γαλατά), τη συνοικία του Μακροχωρίου και του Βαλουκλή.
Η μικρογραφία της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινούπολης
Και ερχόμαστε τώρα στο στολίδι του συγκροτήματος, τον Ναό της Αγίας Του Θεού Σοφίας. Αρχικά, στον χώρο του οικοπέδου υπήρχε οικία, ο ιδιοκτήτης της οποίας κατάγονταν από την Κωνσταντινούπολη. Ερχόμενος στο Εμπόριο, έχτισε διώροφη κατοικία και εντός της, ένα μονόχωρο εκκλησάκι. Μέσα είχε τοποθετήσει εικόνες από την Κωνσταντινούπολη, με κεντρική εικόνα την Δέηση της Αγίας Του Θεού Σοφίας. Αργότερα, μετά τον θάνατο του ιδιοκτήτη, η γυναίκα του ξενιτεύτηκε στην Αμερική και παραχώρησε το οικόπεδο στην κυριότητα της Εκκλησίας. Οι εργασίες ανέγερσης του Ναού, ξεκίνησαν στις 17 Σεπτεμβρίου 2010 και ολοκληρώθηκαν σε τρία χρόνια και τρείς μήνες (χωρίς την εσωτερική διακόσμηση). Μέρος των επιδαπέδιων ψηφιδωτών που κοσμούν τον Ναό, ήρθαν από την Συρία πριν από την έναρξη του πολέμου, ενώ οι πράσινοι κίονες που βρίσκονται στο τέμπλο, προέρχονται από την Ινδία. Επίσης, μέρος του τέμπλου, είναι κατασκευασμένο από μάρμαρα Τρανοβάλτου.
Η Αγία Σοφία στο υπόγειο Παρεκκλήσιο της διαθέτει Βαπτιστήριο, ενώ λειτουργεί, προς το παρόν, δυο φορές τον χρόνο. Τα περισσότερα δομικά υλικά, είναι από περίπου 100 σπίτια απαλλοτριωμένων οικισμών από την ΔΕΗ ( Μαυροπηγή, Κόμανος, Χαραυγή, Κλείτος, Πτελεώνας). Ο χαλκός και ο Σταυρός στην επιστέγαση του Ναού είναι δωρεά μουσουλμάνων. Απέναντι από την Εκκλησία υπάρχει ένα παραδοσιακό οίκημα που λειτουργεί σαν εικονοφυλάκιο.
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί, ότι όλες οι εργασίες των κτισμάτων, είναι προσωπικός κόπος όλων των κατοίκων του χωριού, του δραστήριου Προϊσταμένου του Ναού Αρχιμανδρίτου Ναθαναήλ Φίλιου και πολλών ανθρώπων από την Πτολεμαΐδα, οι οποίοι καταθέτουν τον κόπο της εργασίας τους αφιλοκερδώς.
Ένα σημαντικό και επιβλητικό προσκύνημα που χάνεται μέσα στο καταπράσινο πευκόδασος του βουνού του Μουρικίου και αποτελεί κομβικό σημείο για τον θρησκευτικό τουρισμό της περιοχής.
Βίντεο – αφιέρωμα στο προσκύνημα του Αγίου Μηνά από το Τμήμα Μοντέρ της ΣΑΕΚ Πτολεμαΐδας.
ΦΩΤΟ: Digital Creations